Arsenal vừa có màn chạy đà hoàn hảo trước thềm đại chiến với Manchester City bằng chiến thắng 2-0 ở cuộc đối đầu với Athletic Bilbao trong trận đấu mở màn chiến dịch Champions League.
Sự khác biệt chỉ thực sự đến khi bộ đôi Gabriel Martinelli và Leandro Trossard được tung vào sân từ băng ghế dự bị trong khoảng 20 phút cuối trận. Phút 72, chính xác là chỉ 36 giây sau khi vào sân thay thế Eberechi Eze ở hành lang cánh trái, Martinelli đã có pha solo tốc độ từ giữa sân dứt điểm đánh bại thủ thành Unai Simon trong tư thế đối mặt. Và 15 phút sau đó, Trossard – người kiến tạo cho Martinelli ở bàn thắng đầu tiên cũng tự mình điền tên lên bảng tỉ số với pha dứt điểm tinh tế trong vòng cấm đội chủ nhà. Rõ ràng những quân bài dự bị chiến thuật đã giúp Arsenal định đoạt trận đấu. Thế nhưng, đừng quên rằng một hàng phòng ngự vững chắc mới là bàn đạp để Pháo thủ rời “Hang quỷ” San Mames với 3 điểm trọn vẹn.
“Tôi đã liên tiếng cảnh báo đồng đội trước trận rồi. Thi đấu ở San Mames không dễ dàng đâu. Đó là một SVĐ đặc biệt và tôi luôn gặp khó mỗi khi đến đây”, tiền vệ Martin Zubimendi tiết lộ với truyền thông trong bài phỏng vấn sau trận đấu. Quả thật kết quả trên sân không phản ánh hoàn toàn cục diện. Các học trò của HLV Mikel Arteta gặp khó khăn trong phần lớn thời gian trận đấu khi đối mặt với lối chơi áp sát chủ động của Bilbao. Trong suốt hiệp 1, Arsenal chỉ tạo ra duy nhất một cơ hội rõ rệt từ tình huống dứt điểm hụt bằng đầu bên trong vòng cấm của trung phong Victor Gyokeres, dù sở hữu tỉ lệ cầm bóng lên đến 66%.
Ở chiều ngược lại, những pha chuyển trạng thái từ phòng ngự sang phản công nhanh gọn của đội chủ nhà khiến hàng thủ Arsenal vất vả chống đỡ. Đây cũng là hiệp đấu mà số tình huống dứt điểm của Bibao vượt trội hơn cả Arsenal (7 so với 4). Tuy vậy, việc sở hữu một hàng thủ chắc chắn cùng sự hỗ trợ của tuyến giữa cực kỳ cơ động giúp đội khách khắc chế được đối thủ, bất chấp cảm giác phải đối đầu với áp lực cả trong lẫn ngoài sân tại San Mames không phải thử thách dễ dàng.
Bất chấp Saliba vắng mặt, hàng phòng ngự Arsenal vẫn vững vàng tại San Mames.
Có một thống kê đặc biệt về Arsenal ở mùa giải này, đó chính là họ mới chỉ nhận về duy nhất 1 bàn thua sau 5 trận đấu đầu tiên. Ngoại trừ 2 cuộc tiếp đón Leeds United và Nottingham Forest trên sân nhà được đánh giá tương đối dễ thở, 3 chuyến làm khách còn lại tới Old Trafford – Anfield – San Mames là những thử thách tiềm ẩn rủi ro rất lớn. Tuy vậy, một Liverpool hùng mạnh, ứng cử viên sáng giá nhất cho chức vô địch Premier League mùa này, phải cần đến khoảnh khắc chói sáng từ chấm đá phạt của Dominik Szoboszlai để có thể đánh bại thủ thành David Raya.
Đó chắc chắn là thất bại chẳng dễ nuốt trôi của với những gì Arteta kỳ vọng trước thềm đại chiến, nhưng xét một cách tổng quát các học trò của ông đã chơi tốt, đặc biệt là ở khâu phòng ngự. Đối đầu với Liverpool tại Anfield trong bối cảnh trung vệ trụ cột William Saliba sớm rời sân ngay từ phút thứ 5 do chấn thương mắt cá chân, hóa ra mọi thứ cũng chẳng bi đát như tưởng tượng. Trung vệ trẻ Cristhian Mosquera trong lần đầu đối mặt với không khí “khủng bố” tại Anfield đã có màn thể hiện xuất sắc.
Tuy vậy, mấu chốt nằm ở hệ thống phòng ngự của Arsenal đã được lập trình sẵn để không bị ảnh hưởng quá nhiều trong trường hợp biến động nhân sự. Vằng Saliba thì Arsenal vẫn còn một thủ lĩnh nữa ở trung tâm hàng thủ là Gabriel. Ngoài ra, sự cơ động cùng khả năng phòng ngự bọc lót của bộ đôi hậu vệ cánh Jurrien Timber – Riccardo Calafiori xứng đáng được ca ngợi.
Bộ đôi này khiến 2 ngòi nổ quan trọng trên hàng công của Liverpool là Cody Gakpo và Mohamed Salah chỉ tung ra vỏn vẹn 3 pha dứt điểm trong suốt cả trận đấu. Salah – biểu tượng cho những bàn thắng của Liverpool trong gần một thập kỷ trở lại đây, chỉ có chỉ số bàn thắng kỳ vọng là 0.05, điều chưa bao giờ từng xuất hiện trong một trận đấu mà “Vua Ai Cập” thi đấu trọn vẹn cả trận.
Dominik Szoboszlai là cầu thủ duy nhất đến lúc này chọc thủng lưới Arsenal
Rõ ràng, hàng thủ của Arsenal dưới triều đại Arteta đã từng bước được cải tiến qua từng mùa giải. Không còn là những nhân tố chắp vá, thường xuyên mắc sai lầm và gây thót tim cho các Gooners mỗi khi xử lý bóng trong chân như thời kỳ “trị vì” của những Shkodran Mustafi, David Luiz hay Sokratis nữa. Arsenal hiện là đội bóng sở hữu hàng thủ tốt nhất Premier League trong 2 mùa giải gần đây. Sự xuất hiện của thủ thành Raya trong khung gỗ cũng giải quyết triệt để bài toán thủ môn đã tồn tại từ thời Arsene Wenger còn tại vị. Với phong độ ổn định như thời điểm hiện tại, Raya xứng đáng đứng trong hàng ngũ những thủ môn xuất sắc nhất Châu Âu ở thời điểm hiện tại.
Trước đây, nhiều người từng nói Arteta là bản sao của Pep Guardiola. Trên phương diện cá nhân, Arteta từng thừa nhận bản thân ông học hỏi rất nhiều điều từ Pep Guardiola trong 3 năm làm trợ lý HLV tại Manchester City. Thế nhưng cho đến thời điểm hiện tại, phong cách chiến thuật và xây dựng đội hình của Arteta là hoàn toàn khác biệt so với người thầy cũ của mình. So với một người tôn thờ lối chơi kiểm soát hoa mỹ như Pep Guardiola, Arteta lại là mẫu chiến lược gia tìm kiếm sự cân bằng và chắc chắn.
Điều này khiến nhiều người liên tưởng đến Jose Mourinho trong nhiệm kỳ đầu của “Người đặc biệt” tại Chelsea. Đó không phải kiểu 4-3-3 kiểm soát hiện đại, mà là 4-3-3 “thép lạnh”, kỷ luật đến đáng sợ với hàng phòng ngự giàu tính chiến đấu, tuyến giữa cơ động, phản công chớp nhoáng nhờ hai chân chạy cánh tốc độ. Từng có giai thoại kể rằng khi Chelsea 2004/2005 ghi bàn trước tại Premier League, trận đấu cơ bản đã kết thúc. Đó cũng là mùa giải mà The Blues lên ngôi với chỉ 15 bàn thua, chi nhận về duy nhất 1 thất bại. Cho đến ngày nay, nhiều kỷ lục ghi bàn tại Premier League đã bị xô đổ, chỉ có kỷ lục về hàng phòng ngự kiên cố của Chelsea 2004/2005 là vẫn đứng sừng sững như một tượng đài bất diệt.
Đội hình và chiến thuật của Arsenal hiện tại có nhiều nét tương đồng với Chelsea 2004/2005.
Như đã nói ở trên, sự tiến bộ của hàng thủ Arsenal không diễn ra nhanh chóng. Đó là thành quả của một quá trình thanh lọc nhân sự và định hướng lại chiến thuật. Arteta từng coi Oleksandr Zinchenko như một nhân tố quan trọng để kiểm soát thế trận, trước khi nhận ra cầu thủ người Ukraina có những điểm yếu cố hữu ở kỹ năng phòng ngự. Ngay cả đội trưởng Martin Odegaard cũng dần phải học cách thích nghi với vai trò của một số 8 cơ động, thay vì thoải mái đá như một số 10 dâng cao như thời kỳ đầu tại Arsenal.
Yếu tố thể hình được cải thiện là điều dễ dàng nhận ra ở đội hình Arsenal hiện tại. Thống kê cho thấy, Pháo thủ ra sân với đội hình có chiều cao trung bình 1,86m ở cuộc đối đầu với Bibao tại Champions League. Thế giới bóng đá đôi khi phức tạp nhưng có lúc lại vô cùng đơn giản. Ở một vài trận đấu, thay vì biến một nó trở thành cuộc thư hùng về chiến thuật, việc ra sân với 10 cầu thủ mạnh mẽ trong tranh chấp giúp đội bóng của bạn ít nhiều nắm được lợi thế trên sân.
Xây dựng một đội hình vượt trội về nền tảng thể chất là điều Arteta hướng đến tại Arsenal
Chẳng nói đâu xa, trong quá khứ Arsenal từng nhiều lần bị chê bai với danh xưng “những đứa trẻ của Wenger”, bởi vì họ tôn thờ lối chơi kỹ thuật nhưng lại quá mong manh về thể chất. Đó là giai đoạn Arsenal luôn bị đánh giá là “chiếu dưới” mỗi khi phải đối đầu với Man Utd lẫn Chelsea, đặc biệt là ở những trận đấu trên sân khách. Từ thảm họa 2-8 trên sân Old Trafford ở mùa giải 2011/2012, cho đến ngày kỷ niệm “đáng nhớ” với thất bại tủi hổ 0-6 tại Stamford Bridge ở mùa giải 2013/2014.
Lý giải về điều này, “người cũ” Emanuel Adebayor từng chia sẻ: “Ngày tôi còn ở Arsenal, chúng tôi thật khó cạnh tranh với các đối thủ khác. Bạn nghĩ mà xem, tôi nặng 73kg và đã là người khỏe nhất đội. Trong khi Chelsea có Essien và Ballack ở tuyến giữa. Chúng tôi có Rosicky. Đôi khi chỉ cần đi qua và hỏi thăm sức khỏe là anh ấy có thể nghỉ thi đấu 2 tháng rưỡi vì chấn thương”. Rõ ràng trong lời nói của Adebayor có sự cường điệu, nhưng đó là sự thật. Hoài niệm về mùa giải 2007/2008, Arsenal từng dẫn đầu trong 24 vòng đấu đầu tiên của mùa giải với một Adebayor thi đấu cực kỳ bùng nổ trên hàng công cùng “bộ tứ huyền ảo” Rosicky – Flamini – Fabregas – Hleb, nhưng rốt cuộc vẫn bị bỏ lại trong cuộc đua đường dài với Man Utd.
Đó là thời điểm hàng phòng ngự của Arsenal luôn run sợ trước các tình huống cố định bởi lẽ bộ tứ hậu vệ của họ chỉ có chiều cao trung bình 1,79m. Bạn không nghe nhầm đâu, là hàng phòng ngự 1,79m tại Premier League, với Bacary Sagna (1,76m), Kolo Toure (1,80m), William Gallas (1,83m) và Gael Clichy (1,78m).
Từng là một người đã có nhiều năm chơi bóng tại Premier League, chứng kiến sự thịnh suy của nhiều đế chế, đương nhiên Arteta hiểu rõ yếu tố thể chất quan trọng như thế nào đối với thành công của một đội bóng. Đó là lý do vì sao trong vài năm trở lại đây ông luôn ưu tiên chiêu mộ những cầu thủ giàu sức mạnh và giàu tính cơ động. Và trận đấu tối nay với Man City sẽ là một bài test đỉnh cao nữa để Arsenal và Arteta chứng tỏ giá trị. Đối đầu với “con quái vật” Erling Haaland – người đã ghi tới 12 bàn thắng chỉ trong 7 trận đầu tiên của mùa giải 2025/2026, liệu hàng thủ vững chắc như thành đồng của Arsenal có tạo ra sự khác biệt?
Đức Thịnh 336 bài viết
